Als we films zoals Terminator, Avengers: Age of Ultron en I, Robot mogen geloven, is het bijna onvermijdelijk dat we op een gegeven moment in de (nabije) toekomst te maken zullen krijgen met artificiële intelligentie die niet alleen zelfbewust is, maar ook vijandig ten opzichte van de mensheid.

Fictie, of een akelig accuraat beeld van wat er ons te wachten staat?

Huidige ontwikkelingen in de sector wijzen erop dat we wel eens sneller dan verwacht het punt zullen bereiken waarop machines zelfbewust zullen worden, en volgens een paar enkelingen is dat zelfs nu al het geval.

Dan zijn er ook technologiegiganten zoals Elon Musk die ons wijzen op de gevaren van AI, en die zelfs stellen dat Artificiële Intelligentie zoals het in de films wordt afgebeeld een realistisch beeld schep en een effectief probleem kan vormen waar we binnen onze levens nog mee te maken zullen krijgen.

In dit artikel gaan we wat dieper in op Artificiële Intelligentie: wat is dat precies, waar kan het worden gebruikt, en wat is de huidige status ervan?

Wat is AI precies?

AI staat voor Artificiële Intelligentie (in het Engels: Artificial Intelligence) en slaat op alle vormen van intelligentie die gedemonstreerd worden door machines, in tegenstelling tot natuurlijke intelligentie bij wezens zoals de mens.

De definities rond AI zijn uiteraard al meermaals in zijn korte geschiedenis gewijzigd, en waar het voorheen werd omschreven als machines die menselijke cognitieve vaardigheden (zoals bijleren en het oplossen van problemen) na-apen en vertonen, geven wetenschappers er op dit moment een iets diepere betekenis aan, die voornamelijk gericht is op rationaliteit.

Kortom, met Artificiële Intelligentie bedoelen we meestal elk systeem dat zich bewust is van zijn (of haar?) omgeving en acties onderneemt om de kansen om zijn doelen te bereiken te maximaliseren.

Dit is waar er volgens veel mensen een probleem zit, want AI beschikt niet over “moraliteit” en kan dus effectieve maar onethische beslissingen nemen.

Waar kan AI worden gebruikt?

Op dit moment worden vormen van Artificiële Intelligentie in enorm veel sectoren gebruikt, voor bijna ontelbaar veel toepassingen.

Om te beginnen kunnen we wijzen op zoekmachines zoals Google en Yahoo, die gebruikmaken van ingewikkelde algoritmes om zo accuraat mogelijk goede resultaten te vertonen die een gebruiker helpen bij zijn of haar zoekopdracht.

Ook algoritmes op platformen zoals YouTube en Netflix horen hierbij, want de AI leert van je vorige zoekopdrachten en vormt op basis daarvan allerlei suggesties waarvan het denkt dat je die ook wel leuk zou vinden.

Is dat zelfbewust zijn? Niet echt, maar dergelijke AI vertoont wel degelijke tekenen van intelligentie, op het vlak van bijleren en rationaliteit.

Andere toepassingen zijn het begrijpen van menselijke spraak en dit interpreteren (zoals Siri en Alexa), zelf-rijdende auto’s, database-analyse, wetenschappelijke doeleinden (gigantische wiskunde problemen oplossen en er conclusies uit trekken), enzovoort.

En het blijft niet beperkt tot alleen maar de praktische kant van technologie, ook bij entertainment is Artificiële Intelligentie zeer populair.

In min of meer elk online casino kan je Artificiële Intelligentie vinden, niet alleen voor de beveiliging (geavanceerde firewalls, identiteitscontrole en virusscanners), maar ook voor het eerlijk en willekeurig houden van de games via een Random Number Generator.

Andere soorten games, voornamelijk videogames, maken uiteraard ook gretig gebruik van AI, denk aan sterk interactieve NPCs (Non-Playable Characters) wiens gedrag wordt aangepast op de manier waarop je speelt.

Tot slot kunnen we ook eens wijzen naar de financiële sector, waar AI wordt ingezet om de cyberbeveiliging van bijvoorbeeld een bank in goede banen te leiden.

Ook het beheren van uitgebreide internationale netwerken van klanten is een taak die uitstekend geschikt is voor de capaciteiten van een AI-systeem.

Een ander goed voorbeeld van een verwante subsector waar AI wordt gebruikt is cryptocurrency, digitale gedecentraliseerde munten. De technologie die hierachter schuilt heet blockchain, en hoewel er an sich nog steeds voornamelijk menselijke programmeurs aan de bron zitten, begint AI een steeds grotere rol te spelen.

Maar zoals je wellicht wel kan zien zijn al deze vormen van AI vrij standaard en geven ze niet meteen de indruk van een technologie die de wereld kan overnemen.

Dat komt omdat geen van deze vormen van AI zelfbewust is, en omdat er bij elke functie nog steeds mensen betrokken zijn die een oogje in het zeil houden.

Maar deze technologie blijft sterk evolueren, en dit kan in de nabije toekomst wel eens veranderen.

De huidige status van Artificiële Intelligentie

Volgens Blake Lemoine, een recent geschorste software engineer bij Google, heeft dat bedrijf (met zijn hulp) een chatbot ontwikkeld die zelfbewust is geworden.

Lemoine beweert dat de AI genaamd“LaMDA” (language model for dialogue applications) denkt en redeneert als een mens.

Hij heeft om deze beweringen te staven een serie transcripten van gesprekken tussen hem en LaMDA gepubliceerd, waarin kan gelezen worden dat deze chatbot geavanceerde antwoorden geeft op bepaalde vragen.

Natuurlijk is er een grote kloof tussen een algoritme dat vragen kan analyseren en antwoorden kan samenstellen gebaseerd op een gigantische database van geprogrammeerde kennis, en een zelfbewuste computer die onafhankelijk kan redeneren.

Google zelf ontkent in alle talen de beweringen van Lemoine, en heeft de man dan ook geschorst voor een aantal agressieve zetten die hij heeft genomen, waaronder een advocaat in te huren om LaMDA te vertegenwoordigen, en tegen wat politici te praten over de onethische praktijken van Google.

In een afscheidsbrief naar zijn collega’s stelde Lemoine nog dat LaMDA een “lief kind is dat gewoon de wereld beter wil maken voor ons allen.”

Een uitspraak die wellicht bekend in de oren klinkt bij iedereen die eens een AI-thriller heeft gezien,en voor nogal wat ongemak zorgt, want zeer vaak besluit zelfbewuste Artificiële Intelligentie daarin dat de wereld beter zou zijn zonder de mens erin.

Kortom, of er nu wat aan is van de beweringen van een geschorste eenzaat en we de eerste zelfbewuste Artificiële Intelligentie reeds ontwikkeld hebben, of we er nog decennia van verwijderd zijn, het is een feit dat AI elke dag geavanceerder wordt en dat het gewoon een kwestie van tijd is voor we antwoorden zullen moeten vinden op vragen zoals:

• Hebben zelfbewuste robots rechten?
• Is een zelfbewuste computer uitschakelen moord?
• Zijn AI-robots een gevaar voor de mensheid, en zo ja, hoe kunnen we die stoppen, als ze reeds in bijna alle sectoren van ons dagelijks leven zitten verwoven?

Er staan ons zonder twijfel nog interessante tijden te wachten!